خارش، عفونت و تغییرات در پوست مثل ضخیم شدن و خشکی ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد. اما کسانی که به دیابت نوع ۲ دچار هستند، نسبت به مشکلات پوستی و بعضی از عفونت‌ها مستعدترند. یعنی به دلایل مختلفی پوست آن‌ها آمادگی بیشتری برای دچار شدن به مشکلات مختلفی دارد. قند خون بالا در دیابت باعث می‌شود که سلول‌های سیستم ایمنی نتوانند به خوبی با عوامل بیماری‌زا مقابله کنند. در عین حال عوامل بیماری‌زا مثل باکتری‌ها و قارچ‌ها و به ویژه مخمر‌ها از این قند تغذیه کرده و رشد می‌کنند. برای همین سالم نگه داشتن پوست با دیابت نوع ۲ نیاز به مراقبت‌های خاص خود دارد.
ضعف سیستم ایمنی، فراهم شدن شرایط مناسب برای عوامل بیماری‌زا و مشکلات دیگر مثل خشکی، سلامت پوست افراد دیابتی را تهدید می‌کند. اما خبر خوب این است که با پیروی از چند توصیه ساده می توانید به خوبی این مشکلات را مدیریت کنید.
از شوینده‌های ملایم استفاده کنید
صابون‌ها و شوینده‌های قوی پوست‌تان را خشک و حساس می‌کنند. بهتر است از شامپوها و صابون‌های ملایم استفاده کنید. این شوینده‌ها آلودگی‌های پوست را تمیز می‌کنند ولی چربی طبیعی پوست‌تان (که برای سالم نگه داشتن پوست ضروری‌اند) را نمی‌شویند! چون در بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ، پوست همینطوری چربی کمی دارد و اگر با شوینده قوی آن را بشوییم، دیگر چیزی نمی‌ماند.
محصولاتی که نباید استفاده کنید چون باعث خشکی پوست و از بین رفتن چربی‌های طبیعی می‌شوند:
- محصولاتی که در آن‌ها الکل وجود دارد
- محصولات معطر
- محصولاتی که حاوی آلفا هیدروکسی اسید (AHA یا Alpha hydroxy acid) و رتینوئیدها هستند
محصولاتی که برای سالم نگه داشتن پوست افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مناسب است:
- آن‌هایی که برای پوست‌های خشک یا حساس طراحی شده‌اند.
- شوینده‌هایی که تایید آکادمی درماتولوژی آمریکا (ADA) را دارند.
- محصولاتی که روی آن‌ها عبارت Gentle cleanser درج شده است.
هر روز از مرطوب کننده استفاده کنید
آبرسانی به پوست برای سالم نگه داشتن پوست افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ خیلی مهم است. این کار باعث پیشگیری از خارش‌های پوستی و ضخیم شدن پوست می‌شود. دیابتی‌ها باید خیلی مواظب ترک‌های پوستی و زخم شدن‌ها باشند؛ به ویژه اگر به مشکلات عصبی نیز دچار هستند. خشکی پوست باعث ترک برداشتن پوست می‌شود و ترک‌ها برای عوامل بیماری‌زا فرش قرمزی به درون پوست پهن می‌کنند.
اما چه باید کرد؟ از قواعد زیر پیروی کنید:
- از یک مرطوب کننده غلیظ و قوی استفاده کنید.
- بلافاصله بعد از استحمام یا استخر مرطوب کننده را تمدید کنید.
- در ماه‌های سرد سال مصرف مرطوب کننده را بیشتر کنید یا از مرطوب کننده‌های قوی‌تر استفاده کنید.
- بیخیال زدن لوسیون در بین انگشتان پا بشوید. رطوبت بین انگشتان شرایط را برای عفونت‌های قارچی مساعد می‌کند.
نخارانید! – تسکین دهید
بله پوست خشک خارش می‌گیرد ولی سعی کنید در برابر وسوسه‌ی خاراندن مقاومت کنید. در واقع خاراندن برای افراد مبتلا به دیابت ۲ در نقطه‌ی مقابل تلاش برای سالم نگه داشتن پوست قرار می‌گیرد. پوست ضخیم و خشک را که بخارانید به سادگی زخم می‌شود. زخم‌ها در دیابت به سختی خوب می‌شوند. حال همه چیز برای رخداد یک فاجعه مثل عفونت زخم یا از دست دادن یک عضو آماده است. پس این توصیه را باید جدی بگیرید.
چکار کنیم که پوست به خارش نیفتد؟
- با آب داغ حمام نکنید، فقط آب ولرم
- در ماه‌های سرد سال تعداد حمام رفتن را کم کنید و از یک دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوای داخل اتاق استفاده کنید
- استفاده مداوم از مرطوب کننده فراموش نشود
- یک لوسیون یا کرم آبرسان آلوئه‌ورا دم دست داشته باشید و هرگاه احساس خارش کردید از آن استفاده کنید
فرق مرطوب کننده و آبرسان چیست؟
پیشگیری از پوست عرقی
بخش‌هایی از پوست که اصطلاحاً چین خورده‌اند و گرم و مرطوب می‌شوند، محل‌های ایده‌آلی برای رشد عفونت‌ها هستند. منظور محل‌هایی مثل زیر بغل، زیر پستان‌ها و شرمگاه (ناحیه‌ی تناسلی) است. شایع‌ترین عفونت قارچی در بین افراد دیابتی توسط قارچی به نام «کاندیدا آلبیکنز» ایجاد می‌شود که احتمالاً اسمش به گوشتان خورده است. بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ چاق هستند و عفونت کاندیدا در محل‌هایی که گفتیم در افراد چاق شایع‌تر است.سالم نگه داشتن پوست با دیابت باید بیشتر مراقبت این محل‌ها باشید.
چه می‌توان کرد؟
- لباس‌های زیر نخی با رنگ سفید بپوشید.
- از دئودرانت‌های مخصوص ضد عرق استفاده کنید.
- چین‌های پوستی را به طور منظم بشویید. جمع شدن چربی باعث گرم‌تر شدن و تعریف بیشتر می‌شود.
- نگذارید عرق این بخش‌ها خودش خشک شود. همچنین نگذارید عرق روی پوست بماند. اگر نمی‌توانید عرق را بشویید از دستمال مرطوب استفاده کنید.
- لباس‌های عرقی را زود به زود عوض کنید. مثلاً اگر به باشگاه می‌روید، ۲ تی‌شرت ورزشی با خود ببرید و وسط تمرین بالاپوش خود را عوض کنید.
هر روز پوست خود را بررسی کنید
سالم نگه داشتن پوست با دیابت نوع ۲ نیازمند توجه ویژه است. یکی از عوارض شایع دیابت نوروپاتی یا مشکل اعصاب بدن است که مرور باعث از دست رفتن حس لامسه و درد در بخش‌هایی از پوست به ویژه پاها می‌شود. متخصصین پوست توصیه می‌کنند که هر روز پوست خود را با دقت بررسی کنید. برای پای خود زمان بیشتری بذارید. به دنبال آسیب‌ها، عفونت‌ها و بثورات پوستی بگردید. یادتان باشد آسیب‌های خفیف در پا می‌تواند به قطع عضو منجر شود، اگر به موقع به آن رسیدگی نکنید.
به زخم‌ها سریعاً رسیدگی کنید
اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، یک زخم کوچک دیگر فقط یک زخم ساده نیست و باید به سرعت به آن رسیدگی کنید. اصلاً هم مهم نیست که زخم چقدر سطحی یا چقدر کوچک است. در این مقاله نحوه‌ی صحیح رسیدگی به انواع آسیب‌ها و مشکلات پوستی مثل زخم‌ها، تاول‌ها، التهابات و سوختگی‌ها را برای افراد دیابتی توضیح داده‌ایم.
به طور کلی رسیدگی به آسیب‌های پوستی در زمان ابتلا به دیابت به شکل زیر است که توسط انجمن درماتولوژی آمریکا توصیه شده است:
- شستن محل آسیب با آب و صابون یا شوینده ملایم
- استفاده از کرم‌ها یا محلول‌های آنتی باکتریال (نباید از بتادین یا الکل استفاده کنید)
- روی زخم را با گاز استریل یا چسب زخم ضدحساسیت بپوشانید.اگر روی زخم را باز بگذارید احتمال عفونت‌های عمقی پوست وجود دارد.
سالم نگه داشتن پوست با دیابت بدون کنترل قند خون ممکن نیست
مهم‌ترین راه برای سالم نگه داشتن پوست با دیابت نوع ۲ همین است: هر چه بهتر قند خون خود را کنترل کنید، عوارض دیابت کمتر شده و بدن شما سالم‌تر می‌ماند. متاسفانه در بین دیابتی‌ها شاید فقط یک‌پنجم می‌توانند به شکل مداوم و موثر قند خون خود را کنترل کنند. برای همین با افزایش روز افزون شیوع عوارض دیابت مواجه هستیم. رژیم غذایی، ورزش و داروهای موثری که امروز در بازار موجود هستند می‌توانند به خوبی در مدیریت قند خون به دیابتی‌ها کمک کنند، اما استفاده از این موارد به کمی انگیزه و ارادی نیاز دارد. به هر حال این مورد را بسیار جدی بگیرید.
به پزشک مراجعه کنید
منبع و مطالعه بیشتر:
- سایت Everyday Health – هشت راه برای سالم نگه داشتن پوست با دیابت نوع ۲ (انگلیسی)
- آکادمی درماتولوژی آمریکا – علایم هشداردهنده‌ی پوستی دیابت (انگلیسی)
- انجمن دیابت آمریکا – عوارض شایع پوستی دیابتی‌ها (انگلیسی)
- انجمن گابریک – سلامت پا در دیابت (فارسی)
ما در مجله ریرا، با هدف بهبود سلامت پوست و مو شما پاسخگوی سوالات در بخش دیدگاه‌ها هستیم. همچنین برای ما از تجربیات ارزشمند خود بنویسید تا به هموطنان خود که از مشکلات مشابه رنج می‌برند کمک کرده باشید.
